تاج محل؛ شاهکاری از هنر گورکانی و عاشقانه‌ای ابدی
یکی از شگفت‌انگیز‌ترین و زیباترین بناهای تاریخ جهان، به قطع تاج محل هند Taj Mahal tombنام دارد. این بنا که داستانی عاشقانه و تراژیک را در دل خود جای داده است، به نگین درخشان هندوستان شهرت گرفته و در فهرست عجایب هفتگانه جهان جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است.
هرساله میلیون‌ها گردشگر و توریست از سراسر جهان برای بازدید از مقبره تاج محل به خود را به هندوستان رسانده تا از نزدیک شاهد شکوه و جلوه‌ی آن باشند. از همین روی در این مقاله از صوفی گشت قصد داریم تا هرچه بیشتر و بهتر این جاذبه‌ی گردشگری خاص و حیرت‌آور را به شما عزیزان معرفی نماییم. برای برخوداری از اطلاعات بیشتر حتما تا پایان مطالب با ما همراه باشید.
تاج محل کجاست؟
تاج محل نه تنها یکی از بهترین جاذبه‌های دیدنی هندوستان به شمار میآید بلکه این بنا یکی از مهمترین مکان‌های تاریخی جهان نیز قلمداد می‌شود که به دلیل خصوصیات منحصربه‌فرد خود، در فهرست عجایب هفتگانه قرار گرفته است. تاج محل هندوستان در ایالت اوتار پرادش شهر آگرا یا آگره واقع شده است. در نتیجه اگر بخواهید از این جاذبه در کشور پر رمز و راز هند دیدن نمایید، باید خود را به شهر آگرا در 200 کیلومتری دهلی نو (پایتخت این کشور) برسانید. برای اینکه بهتر متوجه شوید که چرا این بنا یکی از مهمترین مکان‌های گردشگری جهان است، مطالب این مقاله را از دست ندهید.
تاریخچه و معماری تاج محل
جالب است بدانید که مقبره تاج محل، یکی از بزرگ‌ترین مقبره‌های ساخته شده جهان تا به امروز است. ساخت این مقبره در سال 1632 به دستور شاه جهان (امپراترو گورکانی) آغاز شد و تکمیل آن تا سال 1653 به طول انجامید. در سال 1658 پسر شاه جهان سلطنت او را سرنگون کرد و پدر خود را به زندان انداخت. شاه جهان آخرین روزهای عمر خود را در زندان قلعه آگرا که در همان نزدیکی قرار داشت سپری کرد و از آنجا به شاهکار شگفت‌انگیزی که نتیجه علاقه وافر وی به همسرش (ممتاز محل یا ارجمند بانو) بود، چشم می‌دوخت.
بعد از آنکه شاه جهان در سال 1666 در گذشت، در تاج محل و کنار مقبره همسر محبوب خود، به خاک سپرده شد. متاسفانه این جاذبه گردشگری شگفت‌انگیز و زیبا در طول تاریخ بارها توسط افراد گوناگون مورد حمله قرار گرفته و بخش‌هایی از آن آسیب دیده است. برای مثال طی حمله حاکمان جات بهاراتپور در قرن هجدهم به شهر آگرا هند، تاج محل مورد حمله قرار گرفت و بخش‌هایی از این بنای زیبا و چشم‌نواز دچار آسیب شد.
در جریان انقلاب 1857 نیز سربازان و مقامات انگلستان، سنگ‌های قیمتی دیوارهای آن را به غارت بردند. از اوایل قرن بیستم، بازسازی این جاذبه تاریخی به دستور لرد کرزن، نایب‌السلطنه وقت شروع شد و پس از استقلال هندوستان، این بنای تاریخی تحت حمایت دولت قرار گرفت. بی شک مقبره تاج محل از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری آگرا به شمار میآید. اگر بخت با شما یار باشد و روزی بتوانید رو به روی این بنای شکوهمند و خیره‌کننده بایستید، تا مدت‌ها زیبایی و ظرافت بدیع آن را تحسین خواهید کرد.
یکی از مهمترین مواردی که موجب تمایز این بنا از سایر بناهای تاریخی جهان شده است، تقارن بی‌نظیر استفاده شده در طراحی آن است. چهار گوشه تاج محل دقیقا مشابه یکدیگر هستند. این سازه تاریخی بر اساس اصول معماری هندی و اسلامی با جزئیاتی از سبک معماری ایرانی، ترکی و هندی ساخته شده است.
بر خلاف بسیاری از سازه‌های قدیمی و تاریخی شهر آگرا که با استفاده از ماسه سنگ‌های قرمز ساخته شده‌اند، نمای بیرونی تاج محل هندوستان Tomb of the Taj Mahal of Indiaاز سنگ مرمر سفید پوشیده شده و از سه طرف، دیوارهایی از سنگ قرمز آن را احاطه کرده است.
دانستن این نکته نیز جالب است که در تزئینات خارجی این بنای تاریخی و دیدنی بیش از 28 نوع سنگ قیمتی استفاده شده و گنبدها و طاق‌های ساختمان نیز طرح‌های هندسی و خاتم‌کاری‌های بسیار ظریف و متقارنی دارند. از طرفی روی بخش‌هایی از دیوارها آیاتی از قرآن حک شده که هنر دست هنرمندان و خوش‌نویسان ایرانی است.
تزئینات داخلی تاج محل نیز ظرافت‌ها و شگفتی‌های خاص و ویژه خود را دارند. دیوارهای آن با موزاییک‌های انتزاعی، نقاشی‌های دیواری و هنر حکاکی تزئین شده است. برای تزئین تاح محل، از سنگ‌های قیمتی ارزشمندی مانند عقیق، یاقوت کبود، یشم و غیره استفاده شده که همگی از سراسر جهان گردآوری شده‌اند.
همچنین وجود خط‌های اسلیمی، زیبایی روی دیوارهای این مقبره را چند برابر کرده است. در واقع شاه جهان بر این عقیده بود که خانه ممتاز محل در بهشت قرار دارد و این مسئله را زیبایی بی‌نظیر فضای داخلی این مقبره شکوهمند به خوبی اثبات خواهد کرد.
معمار و طراح داخلی تاج محل
همانطور که گفتیم تاج محل Taj Mahal tombشاهکار معماری ایرانی هندی است که به دستور معمار برجسته استاد عیسی شیرازی طراحی شد. او با همکاری تیمی از هنرمندان و معماران زیر نظر امپراتور شاه جهان، این بنای بی‌نظیر را برای یادبود همسر وی یعنی ممتاز محل یا ارجمند بانو در قرن هفدهم بنا کردند. البته افسانه‌های بسیاری درباره معماری این جاذبه توریستی وجود دارد. به نحوی که گفته می‌شود بیش از 30 معمار در ساخت این مقبره دخیل بوده‌اند که به سرپرستی معماری ایرانی به نام احمد لاهوری کار ساخت را پیش می‌بردند.
با توجه به این نکته که مقبره تاج محل کار دست معماری ایرانی است و برای یادبود همسر ایرانی شاه جهان ساخته شده، عموم ایرانیان علاقه خاصی به این بنا دارند. جالب است این نکته را نیز بدانید که بیش از 20 هزار کارگر و صنعت‌گر برای ساخت این بنای تاریخی مشارکت داشته‌اند و گفته می‌شود که از حدود 1000 فیل برای حمل مواد خام به محل احداث این مقبره استفاده شده است.
تاج محل به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان
بنای تاج محل را به عنوان یکی از مهمترین عجایب هفتگانه جدید دنیا می‌شناسند. این بنای سفید رنگ و با شکوه در همان نگاه نخست هم بسیار فریبنده و خاص جلوه می‌کند ولی چه نکته‌ای در آن توانسته نام آن را در کنار نام‌هایی مانند هرم بزرگ جیزه در لیست عجایب هفتگانه جهان قرار دهد؟
نخستین ویژگی این بنا که آن را از سایر بناهای دیدنی دنیا جدا می‌کند، معماری زیبا و خیره‌کننده است. تاج محل هندوستان Tomb of the Taj Mahal of India دارای طراحی هنرمندانه‌ای است که شامل دیوارهای سفیدپوش با نقوش هندسی و به یادماندنی، باغ‌های زیبا و استخرهای آبی می‌شود. این نوع معماری زیبا و دقیق موجب شده تا این مکان تاریخی و دیدنی به عنوان یک شاهکار هنر معماری شناخته شود.
از طرفی تغییر رنگ این نگین سفید درخشان در طول روز، استفاده از ترفندهای خطای دید در معماری، رعایت کامل اصول تقارن در تزئینات و معماری، استفاده از مصالح خاص مانند سنگ مرمر و لاجورد از دیگر دلایل شگفت‌انگیز جلوه کردن این مکان هستند.
علاوه بر تمام این موارد، تاریخ و قدمت این اثر تاریخی نیز دیگر ویژگی مهم و بارز آن است. تاج محل در سال 1632 میلادی ساخته شده و به مدت 22 سال ساخت آن به طول انجامیده است. این تاریخچه طولانی و پر فراز و نشیب نشان دهنده ارزش تاریخی و فرهنگی بالای این عروس سفید پوش در میان اهالی شهر آگرا است.
سازه‌های همراه با تاج محل
جاذبه‌های توریستی آگرا و جاهای دیدنی هند کم نیستند. اما در این میان مقبره ارجمند بانو به نحو دیگری چشم هر بازدیدکننده‌ای را به خود خیره می‌کند. این مقبره در فضایی حدود 17 هکتار بنا شده و بخش‌های متنوعی را در بر گرفته است. در ادامه دیگر مکان‌های دیدنی همراه با این مکان دیدنی را بررسی خواهیم کرد:
ورودی تاج محل یا همان دروازه روضه
دروازه ورودی این بنا به نام دروازه روضه شناخته می‌شود و نقش و نگارهای ظریف و کم‌نظیر آن، بازدیدکنندگان را به دنیای شگفت‌انگیزی وارد خواهد کرد. دروازه ورودی 30 متر ارتفاع دارد و در حاشیه آن آیاتی از قرآن کریم حکاکی شده است. همانطور که گفتیم تاج محل و تاثیرات معماری اسلامی با هم آمیخته شده‌اند و از همین روی نهادن چنین نامی برای این ورودی، امری دور از انتظار نیست.
مقبره ارجمند بانو
به نوعی زیباترین بخش این بنای تاریخی و دیدنی، مقبره اصلی آن است. این بخش در انتهای باغ واقع شده و شکوه و عظمت آن روح بازدیدکنندگان را در برخواهد گرفت.
مسجد قرمز، مسجد جواب یا مسجد تاج
در سمت چپ این بنا مسجدی قرار دارد که به سبک معماری سایر مساجد جهان اسلام و به رنگ قرمز ساخته شده است. در این مسجد بیش از هر چیزی تزئینات و خوش‌نویسی‌ها خودنمایی می‌کنند و نزد مسلمانان شهر آگرا از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار است.
مجموعه ارزشمند و دیدنی موزه
در مجموعه مقبره ارجمند بانو ساختمان کوچکی با کاربری موزه نیز وجود دارد که در آن مجموعه‌ای از سکه، طلا و نقاشی‌های معماری تاج محل نگهداری می‌شوند. عموم گردشگران به دلیل بازدید از پرتره شاه جهان و ارجمند بانو (ممتاز محل) به این موزه سر می‌زنند.
مهمانخانه سرخ
مهمانخانه یا نگارخانه در سمت راست این مجموعه تاریخی واقع شده و از بسیاری جهات به مسجد شباهت دارد. در رابطه با کارکرد این بخش اطلاعات چندانی در دست نیست و گفته می‌شود که روزی از آن به عنوان مهمان‌سرا استفاده می‌شده است. بنای مهمانخانه نیز با سنگ قرمز ساخته شده است.
باغ ایرانی
اگر صوفی گشت را به عنوان کارگزار مستقیم تور هند انتخاب کردید و قصد سفر به این کشور را داشتید، هرگز تماشای باغ ایرانی تاج محل را از دست ندهید. این مجموعه تاریخی در فضای باغ مانندی واقع شده که نزدیک به 250 هزار متر وسعت دارد و با الهام از الگوی چهار باغ ایرانی طراحی شده است. انعکاس بنای مقبره شگفت‌انگیز ممتاز جهان در حوض وسط باغ که «حوض کوثر» نام دارد از زیباترین تصاویری است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره خواهد کرد.
نورپردازی در شب
از بهترین زمان‌هایی که می‌توانید به بازدید تاج محل Taj Mahal tombبروید و در زیبایی این محل غرق شوید، شب‌هایی است که ماه کامل یا نیمه باشد. زیبایی خیره کننده این بنا در این شب‌ها موجب شده تا ورودی و بلیط با نرخ متفاوتی برای بازدید ارائه شوند. بازدید از آرامگاه ارجمند بانو در شب با آن نورپردازی‌های زیبا زیر وسعت نور ماه، یکی از لذت‌های بی‌نظیری‌ست که هر گردشگری باید حداقل یک مرتبه آن را تجربه کند.
جاهای دیدنی اطراف تاج محل
درست است که معروف‌ترین فستیوال‌های هند در شهر آگرا و دهلی نو برگزار می‌شوند اما جذابیت سفر به این کشور اصیل و زیبا تنها به حضور در این فستیوال‌ها نیست. شهر آگرا یکی از مقاصد محبوب گردشگری در این کشور به شمار آمده و علاوه بر تاج محل هندوستان جاهای دیدنی بسیاری دیگری نیز دارد. از جمله مکان‌های و جاذبه‌های گردشگری شهر آگرا که در نزدیکی بنای تاریخی تاج محل Tomb of the Taj Mahal of Indiaواقع شده‌اند باید به موارد زیر اشاره داشت:
بازدید از قلعه آگرا
قلعه بزرگ شهر آگرا معماری شگفت‌انگیز و چشمگیری دارد. معماری منحصربه‌فرد و قدمت این قلعه با شکوه موجب شده تا به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شود. همچنین قلعه آگرا چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از شهر را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد و حدود 2 کیلومتر از تاج محل هندوستان فاصله دارد.
بازدید از مقبره مانکامشوار
مقبره مانکامشوار یک بنا و آرامگاه مرموز و دلنشین در شهر آگرا است که جلوه‌های فرهنگی و معماری زیبا و ویژه‌ای دارد. این مکان مقدس باستانی از دیدنی‌هایی است که گردشگران را به خوبی جذب کرده و در حدود 3 کیلومتری بنای تاج محل واقع شده است.
بازدید از آرامگاه اعتمادالدوله یا ایتماد الدوله
آرامگاه اعتمادالدوله در کشور هندوستان یک آرامگاه مذهبی قلمداد می‌شود و همچنین به عنوان یک اثر هنری بی‌نظیر نیز به شهرت رسیده است. زیبایی معماری و هنر داخلی این مکان توریستی موجب شده تا گردشگران از سراسر جهان برای بازدید آن به شهر آگرا سفر کنند.
بازدید از گورودوارا گورو کاتال
این جاذبه گردشگری در حقیقت یک معبد مذهبی مشهور و خاص در هند است که ارزش‌های فرهنگی بسیاری را با خود به همراه دارد. این مکان مقدس به ویژه برای گردشگران مذهبی بسیار جذاب خواهد بود. این معبد نیز حدود 11 کیلومتر با این مقبره شگفت‌انگیز فاصله دارد.
بهترین زمان سفر به هند
بهترین زمان سفر به سرزمین پر رمز و راز هندوستان با آن جاذبه‌های توریستی و بی‌نظیر خود از اواسط شهریور تا اواسط فروردین است. عموم جشنواره‌های هند نیز در این بازه زمانی برگزار می‌شوند. از همین روی بهتر است که شما خرید تور هند از صوفی گشت را به عنوان کارگزار مستقیم تور هند، برای بازدید از اماکن مهم و تاریخی مانند مقبره تاج محلTaj Mahal tomb، برای این زمان از سال هماهنگ نمایید.
سخن پایانی
جالب است بدانید که نام تاج محل و امپراتوری مغول با یکدیگر گره خورده‌اند، اما آنچه از امپراتوری مغول در ذهن ما ایرانیان جای گرفته، با آنچه در کشور هندوستان رخ داده بسیار متفاوت است. ساخت بناهای زیبا و چشم‌نواز و حیرت‌انگیز در این سرزمین کهن و اصیل، همگی از اقداماتی است که عموم آن‌ها در زمان امپراتوری مغول در هندوستان اتفاق افتاده است.
یکی از برجسته‌ترین این بناها که جزو عجایب هفتگانه جدید دنیا نیز به شمار میآید، تاج محل نام دارد که در این مقاله از صوفی گشت به معرفی تمام نکات، ویژگی‌ها و موارد آن پرداختیم و سعی داشتیم که هر چه بیشتر و بهتر شما عاشقان سفرهای تاریخی و تفریحی را به اهمیت بازدید از این جاذبه‌ی گردشگری، متوجه سازیم. امیدواریم که مطالب بیان شده در این مقاله مفید و کارآمد واقع شده باشند. ممنون که تا پایان با ما همراه بودید.